Cambodia: wervelende geschiedenis! (en bier)

woensdag 21 dec

Phnom Penh
Onze laatste dagen van Cambodia spenderen we in de hoofdstad. Maar we gaan eerst naar de Killing fields. Dit veld is vandaag de dag een museum geworden om de genocide, die de Khmer Rouge heeft aangebracht, nooit te vergeten. De velden worden zo genoemd doordat ze hier diepe grote putten groeven waar ze honderden lichamen in dumpten. Die van Phnom Penh is de grootste.
We krijgen een audio gids en horen en zien hoe het er vroeger er aan toe ging. (jaren ‘70)

Uitleg van het internet:

Pol Pot en de Rode Khmer: hallucinant

De Killing Fields zijn een stille getuige van de gruwelijkste periode uit de geschiedenis van Cambodja: het Rode Khmer regime.

De Killing Fields zijn een stille getuige van het gruwelijke bewind van Pol Pot.

De Rode Khmer, onder leiding van Pol Pot, installeerde meteen een absurd regime dat leidde tot hallucinante situaties en dat uiteindelijk het leven heeft gekost aan vermoedelijk een kwart (!) van de eigen Cambodjaanse bevolking. Pol Pot voerde een maatschappijmodel in dat hij zelf had bedacht. Het moest een agrarische samenleving worden en dus werden alle mensen uit de steden verdreven en moesten ze op het platteland gaan werken. Het moest een niet-kapitalistische samenleving worden en dus schafte hij geld af en verving het door ruilhandel. Het moest een seculiere samenleving worden en dus schafte hij de godsdienst af en liet hij zowat alle boeddhistische monniken vermoorden. Van de 60.000 monniken overleefden er naar schatting slechts 500 de afslachting.

Maar daarnaast had hij ook schrik van iedereen die ook maar een beetje intelligent kon zijn. En dus liet hij die ook vermoorden. Al wie een andere taal sprak, of zelfs maar een bril droeg, was potentieel intelligent en werd dus om het leven gebracht. (Terwijl hij zelf leerkracht was en in Parijs heeft gestudeerd.)

Redding vanuit Vietnam

Die gruwel van de Rode Khmer duurde van 1975 tot 1979. Eind 1978 viel Vietnam het land immers binnen en verdreef het de Rode Khmer naar het westen, naar de jungle aan de grens met Thailand. Miljoenen mensen trokken het land door om overlevende familieleden en vrienden terug te vinden. Daardoor werd de oogst verwaarloosd, wat leidde tot voedseltekorten en een hongersnood die nog honderdduizenden slachtoffers maakte.

Het Vietnamese leger bleef tot 1989 in Cambodja hangen. Er kwam een nieuwe pro-Vietnamese Cambodjaanse regering. De Rode Khmer voerde in de jaren 1980 nog een guerrilla-oorlog, mede met de steun van China, Thailand en onrechtstreeks ook van de VS. Onbegrijpelijk genoeg bleef de Rode Khmer de officiële vertegenwoordiger in de Algemene Vergadering van de VN tot 1991.

In 1991 kwam er een vredesverdrag, gevolgd door verkiezingen in 1993. In die tussentijd kwam het land onder het bewind van de Verenigde Naties. Sihanouk werd in 1993 terug koning. In 1998 was het liedje van de Rode Khmer uitgezongen. Steeds meer Rode Khmer-strijders waren de jaren voordien overgelopen en in 1998 stierf Pol Pot terwijl hij opgejaagd werd door regeringstroepen. Hoe hij gestorven is, is niet duidelijk. Mogelijk was het een hartinfarct, maar het zou ook zelfmoord of moord kunnen geweest zijn. Zijn lichaam werd in ieder geval snel verbrand vooraleer er een officiële doodsoorzaak kon worden vastgesteld.

 Cambodja vandaag

Cambodja wordt vandaag geregeerd door eerste minister Hun Sen, van de CPP (Cambodian People’s Party). De CPP controleert zowel de uitvoerende als de wetgevende macht. Van een echte democratie zoals wij die kennen, kunnen we dus moeilijk spreken. Corruptie is een ernstig probleem in de huidige Cambodjaanse politiek.

In 2008 is er een tribunaal van start gegaan om oorlogsmisdadigers uit de Rode Khmer periode te berechten.

We zijn ondertussen 2016/2017 er is nog steeds geen uitspraak gebeurt. Tsss. 1 mevrouw is zelfs door gezondheidsredenen geexcuseerd van haar daden. Pol Pot zelf heeft nooit terecht gestaan.

Onze mening:

Opnieuw: niet leuk, wel nodig om het te zien. De Killing Tree en de Magic Tree waren echter het ergst: De Killing tree staat naast het massagraf van vrouwen en kinderen.  De baby’s en peuters werden doodgeslagen tegen deze boom, daarna vermoorden ze de moeders. Pol Pot vond dat je beter meteen ook de kinderen uitroeit. Zo heb je later geen last van wraakzuchtigen.

Enkele uitspraken van Pol Pot:
“No gain in keeping, no loss in weeding out”
“Better to kill an innocent by mistake than spare an enemy by mistake”

Hij heeft nog vele andere verschrikkelijke uitspraken die je kan terugvinden op het internet. Maar zo heb je een idee van hoe hij dacht.

De Magic Tree heet zo omdat hier geluidsboxen hingen die de hele dag muziek speelden. Zo om het geschreeuw van de mensen te verstoppen voor de buitenwereld. De buitenwereld dacht dat dit  een administratief kamp was. Klinkt bekend.

Gevangenis S21

Deze gevangenis was vroeger een school. Tijdens het regime was het veel groter, maar slechts 1/3 is behouden als een museum. Er zijn 3 grote gebouwen op het terrein. In het eerste gebouw zijn de meeste kamers (oude klaslokalen) leeg. Soms staan er een afgeleefd bed en wat primitieve foltertuigen in. In een ander gebouw zien we nog overblijfselen van cellen. In de lokalen waren snel wat muurtjes opgetrokken uit baksteen of hout. Er was net voldoende plaats voor 1 persoon om neer te liggen. Het derde gebouw is meer als museum ingericht. De intake-foto’s van iedere gevangene staan er tentoon en ook wat overgebleven foltertuigen en artefacten. Ook de getuigenissen van een aantal overlevenden staan er.

Het meeste aangrijpende aan S21 waren de oude mannetjes met hun tolken. Deze mannen zijn de overlevenden van wie de getuigenissen ophangen. Ze komen iedere dag terug om de vragen van bezoekers te beantwoorden. Wij hadden geen vragen voor hen, maar hebben hen toch dag gezegd uit respect.

donderdag 22 dec

Vandaag bezoeken we de andere culturele bezienswaardigheden die Phnom Penh te bieden heeft: het nationaal museum van traditionele kunsten, het Koninklijk paleis en de grote overdekte markt.

Het museum staat vol beeldhouwwerken die verzameld zijn van tempels en huizen van rijke mensen. De weinige overblijfselen na de grootschalige vernieling door de Khmer Rouge.
Met de audiogids was het zeer interresant en hebben we veel bijgeleerd. We mochten echter de eerste minuut van elk stukje skippen omdat dit altijd hetzelfde herhaalde: “This piece is part of collection from the museum, it looks like this en dates from that period.” Allemaal informatie die we kunnen aflezen. Voor de rest was het wel leuk want je kon ook achtergrond informatie beluisteren over de mythologie en over boeddhisme.

Het Koninklijk paleis was groot en mooi, maar lijkt niet veel functionaliteit te hebben. Maar dat is met alle paleizen zo. ;) We vragen ons af hoeveel van het paleis nog effectief overschiet voor de konklijke familie, die hier nog steeds woont.
In de overdekte markt kan je goedkoop eten en goedkope namaakspullen kopen. Eigenlijk wat je overal kunt vinden in Cambodia.

’s Avonds hebben we iets leuks gepland: In het nationaal museum kunnen we gaan kijken naar de traditionele dansen die Cambodia te bieden heeft. Elke dans heeft zijn eigen functie en wordt zorgvuldig uitgevoerd. Het is wel een beetje raar, want de meeste van deze dansen zijn nieuwe interpretaties of herontdekt aan de hand van tekeningen. De Khmer Rouge hadden alle artistieke mensen uitgeroeid en zo zijn bijna alle dansen verloren gegaan. Deze school is opgericht door een van de weinige overgebleven dansers.

Ik vond de dansen die dieren imiteren het leukste, zoals de bidsprinkhaan en de pauw. Je kan hier een deeltje van de show kijken. (sprinkhaan:27 min, pauw: 30 min)
https://www.youtube.com/watch?v=FUJvd6K9-64 (De uitleg van de dansen staan onder het filmpje.)

Maar de knapste dans is die van de goden. Hier hebben ze de mooiste kleren aan en stellen ze goden en godinnen voor die voorspoed en geluk wensen voor de mensen.
De dans wordt traag gedanst en doet me denken aan de afbeeldingen die we in de tempels hebben gezien.  (2min 44’’)

Dit is 1 van mijn favoriete momenten van de reis tot nu toe.

vrijdag 23 dec

Vandaag bezoeken we een brouwerij (zijn we belgen of niet?) en kunnen we zien hoe het hier aan toe gaat. Praktisch hetzelfde als bij ons, maar we kunnen onbekeperkt veel proeven en doen dit ook! Tijdens het "proeven" praten we ook met expats die er al een tijdje wonen en ook met de designer van de brouwerij die een label moet maken voor hun nieuwste bier: Indochine. Hij wil graag onze mening en uiteraard geven we die ook graag. Het logo is hierop gebaseerd: 

Mooi, maar te lichte kleuren en valt niet op naast andere bieren. We vertellen over de Maneblusser en hoe deze zijn naam heeft gekregen.  Ook over de rebranding geven we graag meer uitleg: felle kleuren, t-shirts, emmers met logo, enz. Hij vindt het logo prachtig en wilt ook wel t-shirt. Dus zo heeft Nils zijn t-shirt van de Maneblusser verkocht :p (Nils heeft er 1 extra)

Voor onze laatste avond in Cambodia bezoeken het shaduwpoppenshow. De ‘poppen’ worden gemaakt van 1 stuk leer. Ze worden zorgvuldig uitgesneden en behandelt. Die avond zien we het verhaal van de prinses die ontvoert is en hoe Hanuman, de apenkoning, haar terug moet halen. Een verhaal dat we ondertussen van buiten kennen, want het wordt in elke tempel afgebeeld. ;)

Het was een fijne show, maar de kwaliteit was iets minder dan de traditionele dansen. Na de show mochten we ook achter de schermen gaan en zelf de ‘poppen’ vasthouden.